Over de cruciale rol van de jonge ouderen.
Als bestuurlijk aanjager Wonen Welzijn Zorg voor Ouderen roept Hans Adriani de politiek op om meer te investeren in zorgzame gemeenschappen. Nederland vergrijst en de zorg kan dat niet meer behappen. Meer omzien naar elkaar met daarbij aanvullende zorg waar nodig, lijkt de gewenste oplossingsrichting. Daarvoor worden een aantal concrete en zinvolle aanbevelingen gedaan. Helaas wordt daarin de rol van de mensen in de derde levensfase, de vitale en actieve ouderen, niet of nauwelijks genoemd.
Dat is jammer, want deze rol is cruciaal en tegelijkertijd helemaal niet vanzelfsprekend. Daarom is extra aandacht daarvoor vereist.
Vergrijzing
De cijfers die de vergrijzing van onze samenleving weerspiegelen zijn inmiddels wel bekend. Het gaat dan meestal over het aantal demente ouderen, het aantal 80-Plussers en de daarmee gepaard gaande zorgbehoefte.
Transitie
Op basis van die cijfers geeft Adriani aan dat er een transitie zal moeten plaatsvinden in de samenleving en geeft daarvoor een aantal concrete en goed doordachte stappen. Dat is lekker voor de politici, want ze kunnen zo worden overgenomen in de partijprogramma’s. Dat is ook precies de bedoeling natuurlijk en noodzakelijk.
Aanbevelingen
Het gaat bijvoorbeeld over het aantal woningen dat erbij moet komen, vooral geclusterd en zorggeschikt. Het gaat over de doorstroming en langer thuis kunnen wonen. Het gaat over de financiering van zorg en welzijn die sterker op de leefgemeenschap zal moeten worden gericht. Over domotica en over openbare ruimtes. Over beter samenwerken en over de financiering van het vastgoed.
Goede nieuws
Het goede nieuws is dat er enig voorzichtig optimisme in de aanbevelingen lijkt te zitten. Dat Nederland transformeert naar een zorgzame samenleving wordt bijvoorbeeld gesteld als een feit. Tuurlijk wordt direct geconstateerd dat we er nog niet zijn, maar toch. Er wordt zelfs gesproken over de afbouw van verpleeghuiscapaciteit als de zorgzame gemeenschappen zijn gerealiseerd. Dat is toch heel mooi: je bent zoekende naar een schuilplaats voor een naderende onweer dat zijn weerga niet kent, maar al zoekende kun je al weer hardop fantaseren over het moment dat de zon weer heerlijk schijnt en alles achter de rug is.
Perspectief
De aanbevelingen zijn duidelijk ingezet vanuit een zorgperspectief. Dat is logisch, daar ligt immers een direct pijnpunt. Maar een iets breder perspectief kan helpen bij het zien van enkele belangrijke factoren voor succes op de route naar de zorgzame gemeenschappen die ander worden gemist.
Breder
Dat bredere perspectief laat bijvoorbeeld zien dat het niet alleen de hoeveelheid ouderen is die zorgen baart, maar dat ook de verhouding van het aantal werkende ten opzichte van het aantal gepensioneerden een belangrijke gevolg is van de vergrijzing. Dat wordt geleidelijk aan 2 werkenden op 1 gepensioneerde en dat gaat dan wel zo ongeveer 100 jaar duren.
Impact
Die andere verhouding heeft een enorme impact op de samenleving en de cohesie daarvan. Het zal de arbeidsmarkt nog meer onder druk zetten en ook de motivatie om iets voor de ouderen te doen. Ook het ageisme loert gevaarlijk in de verte.
Cruciale rol
Het laat ook zien dat we bij het realiseren van die zorgzame gemeenschappen niet volledig kunnen varen op de werkenden. Die zullen het druk genoeg hebben. We zullen zeker ook medewerking nodig hebben van de grote groep ouderen die nog niet afhankelijk zijn of zorgbehoeftig. Zij zullen een cruciale rol gaan spelen. Zowel in de manier waarop ze zich zelf voorbereiden op later als in de wijze waarop zij actief zijn bij de totstandbrenging van die zo gewenste gemeenschappen.
Jammer
Een belangrijke onderliggend vraagstuk is hoe we deze groep mensen in hun derde levensfase kunnen inspireren om die rol op te pakken. Het is dan ook erg jammer dat dit thema op geen enkele manier in het stuk voorkomt. Te meer omdat vanuit de politiek al helemaal niet kan worden verwacht dat zij het belang van de benadering van deze doelgroep onder ogen gaan zien. Daar wordt vergrijzing ook nog altijd vertaald als ‘het probleem van teveel oudjes die zorg nodig hebben’ in plaats van een fundamentele maatschappelijke verandering die een vele bredere aanpak vereist
Een aanbeveling in deze richting zou dan ook zeker niet hebben misstaan.
JongeOuderen.nl
Augustus 2023
