Yes, en nu nog uitvinden hoe!
In een uitgebreide studie heeft het Sociaal Cultureel Planbureau een onderbouwing gevonden voor het idee dat investeren in de vitale ouderen een belangrijke onderdeel moet zijn van het beleid gericht op de vergrijzing. Er is zelfs een model geïntroduceerd dat kan helpen om beleidsvoornemens door te rekenen en door te denken. Een grote stap vooruit en een mooie steun voor het gedachtegoed dat JongeOuderen.nl al vele jaren over de bühne probeert te krijgen. Nu kan er eindelijk serieus aandacht worden besteed aan de vraag: hoe gaan we dat nu dan precies aanpakken en welke rol gaan de vitale ouderen daar dan zelf in spelen? Misschien komt er hierdoor meer ruimte voor het idee van de Pioniers van de derde levensfase. Fingers crossed.
https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2024/03/05/investeren-in-vitale-ouderen
Gezond verstand
Het gezonde verstand zegt dat de vitale ouderen, de mensen in de derde levensfase, een cruciale rol spelen in ons antwoord op vergrijzing. Immers: de werkenden hebben het al druk genoeg en van de kwetsbare ouderen in de vierde levensfase kan men ook niet te veel vragen. De rol is tweeledig, zover kan het gezonde verstand ook nog komen: zichzelf beter voorbereiden op later én een meer maatschappelijke rol in wijk en/of buurt. JongeOuderen.nl heeft dit al vele jaren als motto voor de activiteiten.
Onderzoek
In een uitgebreid en degelijk onderzoek laat het Sociaal Cultureel Planbureau nu zien dat deze gedachte daadwerkelijk hout snijdt. Uit de data van meer dan 5000 mensen die meer dan 30 zijn gevolgd zijn verbanden tussen het welbevinden, participatie en hulpbronnen onderzocht. De algehele conclusie is dat enge participatie, dus bijvoorbeeld alleen een mantelzorgtaak of werk, een risico betekent voor het welbevinden en dit later negatief zal beïnvloeden. Dit in tegenstelling tot brede participatie, met naast werk, zorg, ook aandacht voor sociale contacten en culturele en maatschappelijke activiteiten. Deze brede participatie heeft een positief effect heeft op het welbevinden, ook in preventieve zin.
Aanbevelingen
De aanbevelingen zijn dan ook om te stoppen met het beleid om vooral de mantelzorg in de derde levensfase neer te leggen en om dat beleid veel meer te richten op brede participatie. Ook zou men veel meer aandacht moeten hebben voor het versterken van hulpbronnen, zoals mentale gezondheid en sociale netwerken. “Er is veel beleid en er gebeurt veel om hulpbronnen en participatie in de vierde levensfase te versterken, maar de derde levensfase wordt hierbij over het hoofd gezien, terwijl hier de basis kan worden gelegd voor de latere jaren.” Aldus het rapport.
Resultaten
De te verwachten resultaten zijn groot: mensen leven langer, zijn productiever, socialer, veerkrachtiger, kunnen beter omgaan met tegenslag en hebben meer vertrouwen in medemens en samenleving. Zo…dat is allemaal niet niks.
Doelgroepen
Naast de onderbouwing voor de noodzaak om aandacht te besteden aan de derde levensfase, kan het rapport wellicht ook de weerzin die er is om te denken in verschillende doelgroepen doen verdwijnen. Daartegen wordt nogal eens geageerd, vanuit de gedachte dat een onderscheid ook een verschil in waardering te weeg brengt. Mensen in de derde levensfase zouden meer waarde hebben voor de maatschappij dan die van de vierde. Maar dit onderscheid zegt helemaal niets over de waardering van mensen, het geeft alleen richting aan de wijze van benaderen van mensen. Om daadwerkelijk de vitale ouderen aan te spreken, zal men nu eenmaal moeten kiezen voor andere toon en een andere boodschap dan voor de mensen die kwetsbaar en afhankelijk zijn geworden. Dat is nu eenmaal een gegeven.
Hoe dan?
Nu rest alleen nog de vraag: hoe gaan we dat doen? Hoe gaan we de aanbevelingen invullen in wijk en buurt? Hoe gaan we het potentieel van de mensen in de derde levensfase verder ontsluiten? Hoe gaan we mensen inspireren om hun belangrijke rol in het kader van vergrijzing in te vullen. Dat is allemaal nog niet zo makkelijk te beantwoorden.
Fingers crossed
Misschien is het op basis van deze rapportage mogelijk om een serieuze onderzoeksopzet te maken gericht op deze vragen? Misschien komt er door dit onderzoek en de aanbevelingen meer ruimte in de hoofden van de beleidsmakers voor ideeën als ‘De pioniers van de derde levensfase’. Laten we het hopen. In ieder geval is weer een flinke stap gemaakt.
Lees ook:
https://jongeouderen.nl/diensten/#wijk
https://jongeouderen.nl/pioniers-van-de-derde-levensfase/
JongeOuderen.nl
Maart 2024
