En de vergrijzing dan?
In het Progressief akkoord van de Partij van de Arbeid en GroenLinks worden de ambities neergelegd voor een samenwerking in de Tweede Kamer tussen deze partijen. Het is bijna niet te vatten dat het thema van de vergijzing van onze samenleving niet wordt benoemd naast de uitdagingen op het gebied van klimaat, technologie en geopolitiek. Dat is jammer, het was een uitgelezen kans om het te agenderen en er serieus politiek op in te zetten. Niet alleen vanuit het perspectief van zorg, maar als een breed maatschappelijk thema. Dat zou echt een vooruitgang zijn geweest.
https://www.pvda.nl/wp-content/uploads/2021/12/Progressief-akkoord-PvdA-GroenLinks.pdf
Vooruitgang
Het basisdoel in het progressieve akkoord van Partij van de arbeid en GroenLinks is vooruitgang, verwoord in 15 ambities. Daar kan niemand iets op tegen hebben. Vooruitgang is mogelijk als mensen samenkomen, ideeën delen en hun stem laten horen, zo wordt gesteld in de inleiding van het akkoord. ‘Is mogelijk’ …maar daarmee zijn we er niet. Een goede analyse maken van de bedreigingen, de kansen zoeken en daar structureel en planmatig mee aan de slag te gaan is daarna ook nog nodig.
Huh??
Hoe zou dat gebeuren dat zo’n wezenlijk thema voor onze samenleving in de komende 30 jaar niet wordt geadresseerd in een dergelijk akkoord? Dat is de vraag die opkomt na de eerste verbazing. Natuurlijk zijn er bij de PvdA en GL echt wel mensen die zien dat de vergrijzing een hele grote wissel zal gaan trekken op onze samenleving. Maar waarom wordt dit thema dan niet benoemd? De term ‘ouderen’ komt ook slechts één keer voor in de zin: ‘…luchtvervuiling is slecht voor ouderen’ en een beetje afgeleid in de zin: ‘… na een leven lang werken, is het iedereen gegund om te genieten van een ontspannen oude dag.’
Waarom?
Natuurlijk je kan in 15 ambities voor de toekomst niet alles meenemen. Er zijn waarschijnlijk veel mensen die na de publicatie van een dergelijk akkoord roepen dat ‘dit’ of ‘dat’ er niet in staat. Maar laten we aannemen dat het dus een bekend thema is en dat het niet aan een gebrek aan plek heeft gelegen dat het niet meegenomen is. Dan is de vraag: wat heeft ervoor gezorgd dat het uiteindelijk is geschrapt?
Foutje
Is het gewoon een stomme menselijke fout geweest, vergeten, effe niet helemaal opgelet? Een geeltje dat na de brainstormsessie van het whiteboard is gevallen en bij het uitwerken niet is meegenomen? Te laat gezien, shit happens, mag nooit meer gebeuren.. niet te veel ruchtbaarheid aan geven. Nee, zo’n gang van zaken is geen optie, er zal zeker een bewuste argumentatie aan ten grondslag liggen.
Marketing
Is de aandacht voor vergrijzing misschien weggevallen als een bewuste keuze in de marketing strategie? De doelgroep, want daar begint zo’n strategie natuurlijk mee, is bepaald als “jong”. Als het te veel over de oudjes gaat, stoot dat de jongeren af. Het gaat de hele dag al over die oudjes, met corona, het pensioenstelsel, de zorg. Het zijn juist de werkende mensen die moeten worden aangesproken. Daar moeten we stemmen winnen, vakbonden moeten weer sterk worden, met nieuw elan moeten we de toekomst van de wereld inrichten. Op dat moodboard passen geen grijze koppen.
Algemeen belang
Is het thema vergrijzing misschien weggevallen om dat er juist géén doelgroep mag worden aangesproken. Omdat de ambities die worden benoemd zijn gericht op het algemeen belang. Als iedereen gelukkig kan worden, ook de minder bedeelden, dan geldt dat ook voor de ouderen. Als iedereen de zorg kan krijgen die nodig is, dan geldt dat ook voor de ouderen, toch? Dan is het niet nodig om die vergrijzing er uit te lichten. Bovendien hebben we qua zorg het ook wel over het bestrijden van de ongelijkheid en als we dat dan doen met de ambitie van ‘what ever it takes’, dan maakt het niet uit of het in een vergrijzende samenleving is of niet.
Te simpel
Maar als dergelijke denkrichtingen het thema van vergrijzing hebben gewist in het akkoord, dan is dat een vervelend misverstand. Vergrijzing is helemaal geen vraagstuk dat vertaald kan worden met: wat doen we met of voor de oudjes? Vergrijzing is een wezenlijke verandering in de basis-samenstelling van onze samenleving en dat vraagt om een ander kijk op het concept ‘samen leven’. Het gaat om een brede maatschappelijke verandering die doorwerkt in alle geledingen en die iedereen raakt, jong , oud, overheid, bedrijfsleven, economie. Het gaat over wonen en woonomgeving, over sociale cohesie, over maatschappelijke balans, over financiering, over levensvragen, over solidariteit en nog veel meer.
Kansen.
Laten we er van uit gaan dat zo’n misverstand niet de grond is voor de omissie van vergrijzing als belangrijk thema in het akkoord. Wat het dan wel geweest kan zijn: dat blijft gissen. Maar er is wel een kans gemist. Gelukkig is de wedstrijd is nog lang niet gespeeld. Zoals gezegd is kansen zien en deze planmatig oppakken een belangrijke basis voor vooruitgang. Dat kan in het kader van vergrijzing ook. Niet met de focus alleen op de ouderenzorg. Maar vooral door anders te denken, door serieus werk te maken van echte preventie (zie blog Preventie 2.0), in de brede zin van het woord. Dus niet alleen gericht op voeding of gezondheid, maar juist op maatschappelijke issues, zoals een sociaal netwerk of mobiliteit. Door het inzetten van de mensen in de derde levensfase als potentieel en hen planmatig te inspireren.
Genoeg te doen. Maar het begint uiteindelijk in de politiek wel met het agenderen van onderwerpen. Met klimaat is het uiteindelijk gelukt. Laten we hopen dat het met vergrijzing ook zo zal gaan.
JongeOuderen.nl
December 2021
